کاربرد gis در تعیین الگوی مکان یابی فضاهای آموزشی ناحیه 4 تبریز در مقطع ابتدایی ازنظر مخاطرات طبیعی (سیل و زلزله)

گسل تبریز منشا زلزله های ویرانگر در طول تاریخ بوده و می تواند بار دیگر با فعالیت مجدد خود تاسیسات شهری را به ویرانه ای تبدیل نماید. شهر تبریز طی دهه های گذشته شاهد توسعه گسترده فیزیکی بوده که منجر به ساخت و سازهای بدون ملاحضات ایمنی از لحاظ مخاطرات محیطی(از جمله زلزله و سیل) انجام گرفته است. نقش اطلاعات فضایی و فناوریهای مربوطه در مدیریت مخاطرات در سراسر جهان بخوبی شناخته شده است. برای واکنش در برابر مخاطرات جنبه بسیار مهم این است که اطلاعات توصیفی فضایی در مورد موقعیت فعلی مخاطرات به موقع، به روز و دقیق برای فائق شدن به یک موقعیت اضطراری در اختیار باشد. در این تحقیق داده های مکانی و فضاهای آموزشی ناحیه 4 آموزش و پرورش تبریز از روی نقشه های رقومی تهیه و داده های توصیفی نیز با استفاده از مدارک، اسناد، آمار و پژوهش های میدانی، جمع آوری و به پایگاه اطلاعاتی منتقل و سپس برای هر یک ازداده ها، لایه ای تهیه و با تعریف حریم و عوامل موثر اقدام به وزندهی لایه ها وترکیب آنها در موقعیت فعلی مدارس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با استفاده از gis امکانات مناسبی برای تجزیه و تحلیل وضع فعلی مدارس، مناسب ترین مکانها برای تأسیس مدارس جدید و همچنین مدارس خطر آفرین را برحسب الویت طبقه بندی شده است. پهنه های خطر بر اساس بررسی ادبیات تحقیق در قالب لایه های فاصله از خط گسله، فاصله از رودخانه، قابلیت جابجایی در شرایط بحرانی، میزان دسترسی به شبکه معابر، فاصله از مراکز حساس و خطرزا، فاصله از مراکز امدادی، فاصله از خطوط انتقال نیرو، فاصله از فضاهای باز، ساختار زمین شناسی، شیب، وضعیت ابنیه و جمعیت مدارس شناسایی و با استفاده از روش ahp در محیط gis مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل نشان می دهداز کل مساحت منطقه ،11/11 درصد دارای آسیب پذیری کم، 98/33 درصد آسیب پذیری متوسط، 73/35 درصد آسیب پذیری زیاد، 18/19 درصد آسیب پذیری بسیار زیاد در زمان بروز مخاطرات طبیعی خواهد بود. با اشتراک نقشه آسیب پذیری و نقشه موقعیت مکانی مدارس مشخص شد 35 درصد مدارس در آسیب پذیری زیاد و بسیار زیاد و 47 درصد در آسیب پذیری متوسط و 95/16 درصد در آسیب پذیری کم قرار گرفته است که لزوم فراهم آوردن تمهیدات لازم برای ایمن سازی مدارس یاد شده بیش از پیش احساس می شود.